Wszelkiego rodzaju bóle w obrębie układu trawiennego wzmagają się często wraz ze wzrostem temperatury w jakiej zawodnicy trenują lub startują. Problem szczególnie dotyczy sportowców wytrzymałościowych, którzy ścigają się na długich dystansach, a w trakcie wysiłku muszą przyjmować płyny i pokarmy stałe.
Problemy żołądkowo-jelitowe dosięgają niemal wszystkich sportowców wytrzymałościowych. U jednych jest to wyjątkowo rzadkie zjawisko, a u innych powtarzające się, frustrujące i wyniszczające organizm długotrwałe komplikacje, które w żaden sposób nie chcą ustąpić.
Jakie są przyczyny bólu brzucha u sportowców?
Problemy z jelitami występujące podczas wysiłku są zwykle spowodowane zwyczajnymi zmianami fizjologicznymi, które zachodzą w układzie pokarmowym i odpornościowym w odpowiedzi na wysiłek fizyczny. Wiele przeprowadzonych badań oraz zwykłe obserwacje sportowców udowadniają, że wraz ze wzrostem przepływu krwi wzrasta ryzyko wystąpienia dolegliwości jelitowych. Pewne badania pokazują też, że wstrząsy występujące np. podczas biegu także mogą mieć wpływ na samopoczucie i częstotliwość występowania objawów bólowych. Zgadzałoby się to z odczuciami wielu triathlonistów, u których dolegliwości pojawiają się na etapie biegowym, natomiast podczas jazdy na rowerze (mimo agresywnej pozycji czasowej) zupełnie nie występują.
Podczas ćwiczeń krew jest odprowadzana z układu trawiennego do pracujących mięśni, aby dostarczyć więcej tlenu i składników odżywczych. Długotrwały odpływ krwi z jelit może doprowadzić nawet do uszkodzenia bariery żołądkowo-jelitowej. Oznacza to, że organizmy patogenne mają otwarte drzwi do ataku. Pojawienie się niechcianych mikroorganizmów prowadzi do ogólnej lub miejscowej odpowiedzi układu immunologicznego zwanej stanem zapalnym.
Ponadto ogólnemu pogorszeniu funkcji jelit sprzyja reakcja na wydzielane hormony stresu. Zmniejsza się motoryka przewodu pokarmowego, spowalnia trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Aby wspomóc i niejako wyćwiczyć jelita wielu sportowców urządza podczas długotrwałego i intensywnego wysiłku tzw. trening odżywiania.
Wszystkie przyczyny są ze sobą powiązane
Wyżej wymienione przyczyny powstawiania dolegliwości żołądkowo-jelitowych podczas wysiłku praktycznie nigdy nie występują w pojedynkę, a im więcej z nich się pojawi, tym silniejsze i bardziej długotrwałe dolegliwości. Na przykład uszkodzenie tkanki żołądkowo-jelitowej może spowolnić jej funkcjonowanie, podczas gdy spowolniona czynność jelit jeszcze mocniej przyczyni się do uszkodzenia tkanki, a połączenie obu będzie miało wpływ na pogorszenie wchłaniania składników odżywczych.
Istnieje też kilka innych czynników, które mogą nasilić lub zapobiegać dolegliwościom brzusznym w czasie oraz po wysiłku fizycznym. Oto one:
Intensywność ćwiczeń – wraz ze wzrostem intensywności wysiłku rośnie ryzyko pojawienia się dolegliwości,
Czas trwania wysiłku – im dłuższy, tym większa szansa na pojawienie się problemów żołądkowych,
Warunki atmosferyczne – zazwyczaj wraz ze wzrostem temperatury gorzej radzimy sobie z tego typu dolegliwościami,
Pora dnia – wielu sportowców ma swoje ulubione pory dnia, w których idą na trening. Badania pokazują, że częstotliwość z jaką pojawiają się bóle brzucha może mieć wiele wspólnego z porą dnia w jakiej trening jest wykonywany,
Typ wysiłku – tak jak wyżej wspomniałem, problemy żołądkowe częściej pojawiają się u sportowców dyscyplin, w których ruchy są bardziej dynamiczne (bieg, gry zespołowe, kolarstwo górskie), niż w takich, w których ciało nie jest narażone na wstrząsy (kolarstwo szosowe, kajakarstwo),
Stan nawodnienia organizmu – im lepiej nawodniony tym lepiej powinien sobie poradzić. Szczególnie dotyczy to wysiłku podczas wysokich temperatur,
Tolerancja żywieniowa – przyzwyczajenie układu trawiennego do pracy w zwiększonym stresie spowodowanym wysiłkiem fizycznym sprawia, że jesteśmy w stanie przynajmniej częściowo zniwelować niepożądane objawy,
Skład mikroflory jelitowej – różnorodność oraz duża ilość bakterii znajdujących się w układzie pokarmowym może mieć korzystny wpływ na działanie tego układu,
Predyspozycje do zaburzeń jelit – to czego nie da się wyjaśnić zawsze można zrzucić na geny.
Ból brzucha ma wiele twarzy
Przedstawione powyżej przyczyny dowodzą jedynie, że nie możemy mieć 100% pewności, który czynnik odpowiada za pojawiające się podczas wysiłku dolegliwości brzucha i jelit. Teoretycznie nie jest to dobra wiadomość, ale z drugiej strony znając możliwe przyczyny możemy obserwować jak nasz organizm zachowuje się podczas różnych intensywności, czasu trwania wysiłku, temperatury, a nawet pory dnia lub ogólnego stanu zdrowia układu pokarmowego. Na tej podstawie da się już wyciągnąć pewne wnioski. Jest to metoda prób i błędów, od której warto rozpocząć leczenie naszych dolegliwości żołądkowo-jelitowych.